مقدمه:
در این مقاله قصد داریم شما را با مهمترین پهپادهای نظامی حال حاضر دنیا آشنا کرده
و ویژگی های آنها را مورد بررسی قرار دهیم همچین معرفی پهپادهای ایرانی
و مقایسه آنها با پهپاد هم رده خارجی، بخش دیگری از این مقاله می باشد.
پهپاد ها بر حسب نوع ماموریت به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند
که به طور کلی به دو دسته پهپادهای شناسایی و پهپادهای رزمی قابل دسته بندی اند.
البته پهپاد های رزمی، بر حسب نیاز و ماموریت تعریف شده دارای قابلیت های شناسایی نیز می باشند.
پهپادهای غیر نظامی با کاربری هایی نظیر تصویربرداری یا حمل و نقل محموله نیز می تواند به این دسته بندی اضافه گردد.
این وسایل پروازی بدون سرنشین بر حسب نوع ماموریت، دارای ابعاد متنوعی می باشد.
در یک رده بندی کلی می توان آنها را به صورت زیر تعریف کرد:
پهپاد های رده سنگین:
پهپادهای ارتفاع بالا و ماندگاری طولانی (سنگین)
پهپادهای ارتفاع متوسط و ماندگاری طولانی (نیمه سنگین)
پهپاد های رده سبک:
پهپادهای برد متوسط (سبک)
پهپادهای برد کوتاه (نیمه سبک)
پهپادهای دست پرتاب (فوق سبک)
پهپادهای عمود پرواز و مولتی روتور (فوق سبک)
(توجه: این دسته بندی توسط نگارنده مقاله انجام گرفته است.
بدیهی است که دسته بندی های دیگری نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرد)
بخش اول – پهپادهای رده سنگین و نیمه سنگین
این رده از پهپاد ها به دلیل نوع ماموریت خود که دو شاخصه اصلی آن انجام پرواز های برد بلند و مداومت بالا می باشد،
از اهمیت ویژه ای در میان هواپیماهای بدون سرنشین برخوردارند.
پهپادها ممکن است هر دو این شاخصه یا یکی از آنها یعنی برد بلند یا مداومت پروازی بالا را داشته باشند.
پهپاد ها برای پرواز در ارتفاع بالا نیازمند بهره گیری از موتورهای جت می باشند
چون در این ارتفاعات فقط موتورهای جت می توانند عملکرد مناسبی داشته باشند.
قابلیت ارتفاع پروازی بالا و بردهای بلند، پهپادها را به استفاده از سامانه های مبتنی بر ارتباطات ماهواره ای، ملزم می نماید
که تکنولوژی پهپادهایی با قابلیت های اینچنینی فقط در اختیار برخی کشورها می باشد
که پهپاد استراتژیک گلوبال هاوک از مهمترین پهپادهای عملیاتی با این قابلیت می باشد.
در رده نیمه سنگین ها نیز بهره گیری از موتورهای توربوپراپ/ پیستونی، مرسوم است.
این قبیل از پهپادها بر خلاف رده ارتفاع بالا، فقط برای ماموریت های شناسایی و جاسوسی طراحی نشده اند
بلکه قابلیت های رزمی نیز ممکن است بخش مهمی از ماموریت آنها باشد.
این رده از بی سرنشین ها جایگاه ویژه ای در میان سایر پهپادها دارند.
پهپاد توانمند پردیتور یا پهپاد ایرانی شاهد 129 نمونه هایی از این رده از پهپاد ها می باشند
که در ادامه این بخش با ویژگی های آنها آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
پهپادهای ارتفاع بالا و ماندگاری طولانی (سنگین)
این قبیل از پهپادها معمولا دارای وزن برخاست بیش از 10 تن که قادرند
تا ارتفاعات بیش از 50 هزار پایی پرواز کرده
و با مداومت پروازی بیش از 25 ساعت به بردهای عملیاتی بیش از 10 هزار کیلومتری دست یابند.
ز این رو این گونه پهپادها با عنوان HALE یا ارتفاع بالا – ماندگاری طولانی (High Altitude Long Endurance) شتاخته می شود.
هدایت پهپادهای HALE معمولا با استفاده از ماهوراه صورت می گیرد.
این امر قابلیت های ویژه ای را برای این رده از پهپادها به همراه دارد.
RQ-4 Global Hawk
وظیفه اصلی این پهپاد خاص و استراتژیک، تهیه زنده تصاویر
و نقشه های مورد نیاز فرماندهان از مناطق وسیع به صورت زنده
و همچنین پوشش این مناطق با استفاده از سنسورهای الکترواپیتک و حرارتی است.
این پرنده شناسایی می تواند تا ارتفاع 18 کیلومتری از سطح زمین فاصله بگیرد
و در نهایت تا مدت زمان 42 ساعت به پرواز و عملیات ادامه دهد.
وزن گلوبال هاوک 14.5 تن بوده و می تواند با سرعت 575 کیلومتر بر ساعت پرواز کند.
برد پروازی ” گلوبال هاوک ” در حدود 14 هزار کیلومتر اعلام شده
و می تواند محموله ای به وزن 1600 کیلوگرم را حمل کند.
این پرنده بدون سرنشین از یک موتور توربوفن مدل F137-RR-100 ساخت شرکت رولز- رویس انگلستان بهره می برد.
وزن 14.5 تنی این پهپاد را به سنگین وزن ترین پهپاد عملیاتی جهان بدل کرده است.
جالب است بدانید که هزینه کل پروژه گلوبال هاوک در حدود 10 میلیارد دلار بوده
و در حال حاضر قیمت هر فروند از این پهپادها به همراه هزینه های عملیاتی آن در حدود 222 میلیون دلار رسیده
و آن را به گران ترین پهپاد عملیاتی جهان بدل کرده است.
اما دلیل عمده این گرانی، بحث محموله همراه این پهپاد است که آن را از سایرین متفاوت کرده است.
نکات
با نگاه به این پهپاد اولین نکته ای که هر بیننده ای را جذب می کند
بحث شکل خاص در جلوی این پهپاد است.
در این محل یک دیش دریافت اطلاعات قرار دارد که در باند ” KU ” عمل کرده
و می تواند با سرعت 50 مگابایت در ثانیه به دریافت و ارسال اطلاعات بپردازد.
رادار روزنه مصنوعی ” SAR ” به همراه سامانه های جستجو و شناسایی الکترواپتیک و فروسرخ
که بر روی این پهپاد نصب شده اند به دلیل ارتفاع بالای پروازی این پرنده می توانند
محوطه ای به مساحت 100 هزار کیلومتر مربع را در یک روز اسکن و نقشه برداری کند.
باید گفت که رادار روزنه این پهپاد در باند ایکس فعالیت می کند که خود باعث افزایش توان عملیاتی این رادار است.
این توانایی منحصر به فرد در حوزه شناسایی بعلاوه برد، ارتفاع پروازی و ماندگاری بالا به همراه توانایی پرواز
در تمام شرایط جوی می تواند دلایل خوبی برای بهای سنگین این پهپاد آمریکایی باشد.
بدنه اصلی این هواپیمای از آلومینیوم و دم V شکل و بالاهای آن از کامپوزیت طراحی شده است
تا از سطح مقطع راداری و سیگنالهای فروسرخ این هواپیما بکاهد.
سامانه هشدار دهند راداری AN/ALR 89 نیز به عنوان دفاع این پهپاد در برابر موشکهای هدایت راداری عمل می کند.
البته ” RQ-4 ” یک پهپاد صرفا شناسایی بوده و توان حمل سلاح را ندارد.
پهپادهای ارتفاع متوسط – ماندگاری طولانی (نیمه سنگین)
همانطور که گفته شده این پهپادها از مهمترین پهپادهای حال حاضر می باشد
و کشورهای مختلفی برنامه های توسعه ای مختلفی در این رده از پهپادها را به پایان رسانده یا در حال انجام آن هستند.
اصطلاح MALE یا همان ارتفاع متوسط – ماندگاری طولانی
(Medium Altitude Long Endurance) در نامگذاری این رده استفاده می شود.
وزن برخاست این پهپادها عموما کمتر از 5000 کیلوگرم بوده و مداومت پروازی بیش از 20 ساعت دارند.
اغلب این پهپاد ها می توانند به بردهای عملیاتی بیش از 1000 کیلومتر دست یابند
و از سامانه رانشی ملخی بهره می برند. در ادامه به مهمترین های این رده پرداخنه می شود.
MQ-9 Reaper
ریپر یکی از بهترین پهپادهای تاکتیکی دنیاست
که توسط شرکت جنرال اتمیکز آمریکا طراحی و ساخته شده است.
این پهپاد اولین پروازش رو در سال ۲۰۰۱ انجام داد
و حدود ۶ سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۷ به طور رسمی از آن رونمایی شد
این پهپاد همچون سایر پهپادهای برد متوسط و بلند، دارای یک ایستگاه کنترل زمینی مجهز می باشد
که دو اپراتور کنترل و تسلیحات در آن قرار دارند.
جالب است بدانید که هدایت این پهپاد از طریق ارتباطات ماهواره ای انجام می گردد.
یعنی اپراتورهای ریپر، از داخل خاک آمریکا براحتی می توانند آن را در هر نقطه ای از جهان که در حال پرواز است کنترل کنند.
البته این پهپاد پیشرفته قادر است با برنامه ریزی از پیش تعیین شده در کامپیوترش
بدون استفاده از خلبان و به طور اتوماتیک نیز پرواز کرده
که این موضوع برگ برنده ای برای این پهپاد بحساب می آید.
قابلیت های بالای این پهپاد باعث شده شرکت بزرگ ناسا نیز از آن برای کارهای تحقیقاتی خود استفاده کند.
ریپر با وزن برخاست ۴۷۶۰ کیلوگرمی خود دارای بالی به طول ۲۰ متر و بدنه ای ۱۱ متری است.
بالهای باریک و بلند این پهپاد آن را قادر می سازد
تا مانند یک گلایدر مدت زمان زیادی رو بتواند در آسمان و با قدرت موتور کم پرواز کند.
ریپر قادره محموله ای به وزن ۷۰۰ کیلوگرم رو با خود حمل کرده
که ۱۴۰۰ کیلوگرم از این محموله را در خارج از خود یعنی ۱۴۰۰ کیلوگرم بمب و موشک و ۳۰۰ کیلوگرم مابقی را در داخل خود جای دهد.
حداکثر سرعت ۴۸۲ کیلومتر بر ساعت، برد عملیاتی ۱۸۲۵ کیلومتر و ۱۴ ساعت مدت زمان
یا مداومت پروازی با حداکثر وزن محموله و پرواز در ارتفاع ۲۵ هزار پایی (۷.۵ کیلومتری)
آن را تبدیل به یک پهپاد شکارچی و ماجراجو کرده است.
تا این زمان بیش از ۱۰۰ فروند از این پهپاد ساخته شده
و هم اکنون علاوه بر آمریکا کشورهای مختلفی از جمله انگلیس، فرانسه، ایتالیا و هلند از آن استفاده می کنن.
متاسفانه این پهپاد قاتل، عملیات های مختلفی را علیه مردم کشورهای عراق، افغانستان، پاکستان و یمن انجام داده است.
MQ-1 Predator
در سال 1994 یکی از معروفترین پهپادهای شناسایی جهان یعنی “پرودیتور” اولین پرواز خود را انجام داد.
این پهپاد با طول 8 متر و دهانه بال 20 متر از یک موتور ملخی 4 سیلندر با توان 115 اسب بخار بهره می برد.
این پهپاد می تواند با سرعتی در حدود 165 کیلومتر بر ساعت پرواز کرده و به مدت 13 ساعت بر روی یک هدف به پرواز ادامه دهد.
برد پردیتور در حدود 1100 کیلومتر است و می تواند تا ارتفاع حدودا 7 کیلومتری از سطح زمین اوج بگیرد.
این پرنده توسط خدمه زمینی از فواصلی دور کنترل می شود.
پردیتور
پردیتور از سالهای پایانی دهه 90 میلادی پروازی های شناسایی خود را بر روی مناطقی مثل یوگسلاوی سابق آغاز کرد
اما عمده عملیات های آن به سه کشور عراق، افغانستان و پاکستان در سالهای اخیر برمی گردد.
این پهپاد قاتل اولین بار درسال 2001 میلادی به موشکهای ضد تانک هلفایر مجهز شده
و تبدیل به اولین پهپاد مسلح جهان شد.
اما مهم ترین بخش پهپاد پردیتور، سامانه شناسایی و جاسوسی آن است.
این پهپاد به دوربین های الکترواپتیک، فروسرخ و رادار روزنه برای شناسایی عوارض سطحی مجهز شده است.
این دوربین ها به منظور تصویر برداری در شب و روز و کلیه شرایط مختلف آب و هوایی طراحی شدند.
نکته مهم در مورد این دوربین ها این است
که می توانند از فاصله ای در حدود 12 کیلومتر بر روی هدفی به اندازه یک اتومبیل کوچک زوم کرده و آن را زیر نظر بگیرند.
دوربین های سری ” DLTV ” نصب شده بر روی پردیتور از لنزهایی با فاصله کانونی 955 میلی متر بهره می برند
و دو دوربین فروسرخ این پهپاد نیز با داشتن 6 زاویه دید گوناکون از لنزهایی با فاصله کانونی بین 19 تا 560 میلی متر بهره می برند.
این دوربین ها با توان زوم بالا هستند که به پرودیتور توان زوم تا حدود 12 کیلومتر را می دهند.
رادار روزنه به کار رفته بر روی پردیتور مدل “TESAR” ساخت شرکت نورثروپ گرومن است
که توانایی تهیه تصاویری با کیفیت 0.305 متر را از سطح زمین را دارد.
بنا بر ادعای شرکت سازنده در صورتی که این رادار اقدام به تهیه تصویر از یک منطقه بیابانی را بکند
و روز بعد نیز همان حرکت را در همان نقطه تکرار کند و شخصی از آن منطقه با یک خودرو عبور کرده باشد
امکان شناسایی رد وی بر روی زمین به وسیله مقایسه دو تصویر گرفته شده وجود دارد.
نکته مهم دیگر توانایی پردیتور برای باقی ماندن بر روی یک محدوده است.
این پهپاد می تواند به مدت 24 ساعت
و با سرعتی در حدود 100 کیلومتر بر ساعت بر فزار منطقه مورد نظر خود به پرواز پرداخته و به انجام ماموریت بپردازد.
این پایایی بالا نیز از جمله مولفه های مهم در عملیات های شناسایی و جاسوسی می باشد.
heron
اِیتان یا هرون تی‌پی هواپیمای بدون سرنشین شناسایی است
که توسط صنایع هوافضای اسرائیل ساخته شده و اکنون در اختیار نیروی هوایی این کشور قرار دارد.
این پهپاد میتواند در یک نوبت بیش از ۲۴ ساعت پرواز کند و سیستم‌های پیشرفته راداری را حمل کند.
ایتان، واژه‌ای عبری و به معنای «با صلابت» است.
هرون تی‌پی مدل پیشرفته‌تر و بزرگ‌تری از هواپیمای هارون ۱ است
و از یک موتور توربوپراپ پرت اند ویتنی پی‌تی۶ استفاده میکند
و میتواند با حداکثر وزن ۴۶۵۰ کیلوگرم وزن به پرواز درآید.
این هواپیمای شناسایی نظامی قادر به حمل گیرنده‌های الکترواپتیکال، سیستم‌های مختلف راداری
مانند رادارهای گشت دریایی، سیستم‌های ارتباطی اطلاعاتی و ابزارهای حمایتی الکترونیکی است.
ارتش فرانسه نیز در سال ۲۰۱۱ ایتان را به عنوان پهپاد شناسایی برای ماموریت‌های طولانی در ارتفاع متوسط خود برگزید
و جایگزینی برای هارون ۱ برگزید.
با توجه به این که ایتان میتواند در یک نوبت بیش از ۲۴ ساعت پرواز کند
منطقه خلیج فارس و ایران در محدوده پروازی آن قرار دارد.
برد عملیاتی این پهپاد 7400 کیلومتر است. ارتش اسرائیل چیزی در این مورد که آیا این هواپیما برای نبرد
با ایران طراحی شده نگفته و تعداد هواپیماهای ایتان تولید شده را هم اعلام نکرده است.
به گفته فرمانده نیروی هوایی اسرائیل در هنگام ورورد ایتان به خدمت نظامی،
در آینده ماموریت‌های دیگری را نیز میتوان برای این هواپیما تعریف کرد.
به گفته تامی سیلبرینگ از مسئولان تولید این هواپیما ایتان تی‌پی قدرت کافی
برای انجام ماموریت‌های استراتژیک الکترونیکی استراق سمع و گردآوری هشدارها را دارد
اما استفاده از آن به عنوان سیستم انتشار امواج اختلال الکترونیکی در جریان جنگ الکترونیکی دشوار خواهد بود.
ایتان در جریان جنگ ۲۲ روزه غزه در نقشی شبیه به نقش هواپیمای شاویت
مدل تولید اسرائیل هواپیمای سرنشین‌دار هشدار اطلاعاتی گالف‌استریم ۵۵۰ استفاده شد
که نخستین تجربه جنگی آن در در جنگ ۲۰۰۶ لبنان بود و قیمت آن حدود سه تا چهار برابر ایتان تی‌پی است.
هواپیمای ایتان، ۵ تن وزن دارد و از هر پهپاد دیگری بزرگتر بوده
و طول بالهای آن به درازای بالهای بوئینگ ۷۳۷ است.
وزارت امور خارجه اسرائیل ادعا کرده‌است هواپیمای بدون سرنشین ایتان قادر است
تا در ارتفاعات بالا (حدود ۱۵ کیلومتر) پرواز کند و هدف قرار دادن آن توسط ضد موشک را دشوار خوانده‌است.
مساخت بال ایتان ۲۶ متر و طول بدنه آن ۱۳ متر است و قادر است تا ارتفاع ۱۴ هزار متری صعود کند
و میتواند یک نوبت پروازی تا بیش از ۷۰ ساعت را تحمل کند.
در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۲ یک فروند از این هواپیما که بیش از سقف توانایی‌های پروازی خود مورد استفاده قرار گرفته بود
بر اثر شکسته شدن بال آن در هوا از میان رفت.
نیروی هوایی رژیم صهیونیستی، برای اولین بار در جریان نبرد با حماس در غزه از هواپیمای بدون سرنشین ایتان استفاده کرد.
Hermes 900
هرمس ۹۰۰ نوعی پهپاد چندمنظورهٔ سایز متوسط اسرائیلی با استقامت پروازی بالاست
که جهت مأموریت‌های تاکتیکی ارتفاع متوسط در شرکت البیت سیستمز اسرائیل طراحی و توسعه یافته است.
این پهپاد با ارتقای طرح کلی هرمس ۴۵۰ پهپاد قدیمی‌تر شرکت البیت ساخته شده است
و عملیات‌های شناسایی، پایش و مراقبت و رله ارتباطی از مأموریت‌های اصلی آن هستند.
این پهپاد را می توان با پهپادهای مدل MQ1 و یا پهپادهای گروه Heron
که استفاده زیادی در ارتش اسرئیل دارند مقایسه کرد.
هرمس ۹۰۰ در مقایسه با هرمس ۴۵۰ می تواند در ارتفاع بالاتری پرواز کرده
و این عمل را در اتفاع ۳ هزار پایی از سطح زمین انجام دهد.
هرمس ۹۰۰ در مقایسه با هرمس ۴۵۰ حدود دوبرابر بزرگتر شده است.
مداومت پروازی هرمس ۹۰۰ حدود ۳۶ ساعت بوده و برد عملیاتی آن 200 کیلومتر می باشد.
طول این پهپاد به ۸.۳ متر و فاصله بالهای آن به ۱۵ متر می‌رسند.
هرمس ۹۰۰ با حداکثر ۱۱۸۰ کیلوگرم وزن برخاست توانایی حمل ۳۵۰ کیلوگرم سوخت و بار را دارد.
حداکثر سرعت هرمس ۹۰۰ به ۲۲۰ کیلومتر در ساعت میرسد اما سرعت کروز آن ۱۱۲ کیلومتر بر ساعت است.
سقف پروازی این پهپاد ۹۱۴۴ متر است
و نیروی محرکهّ آن را موتور توربوشارژ چهارزمانه اتریشی Rotax 914 با قدرت ۱۱۰ اسب بخار تامین میکند.
برزیل، کلمبیا، شیلی، مکزیک و سوییس از کاربران این پهپاد می باشند.
SAGEM Patroller
پترولر یکی دیگر از پهپادهای برد بلند است
که برخلاف پهپادهای فوق، در یک کشور اروپایی توسعه پیدا کرده است.
این پهپاد فرانسوی در سال 2009 اولین پرواز خود را با موفقیت پشت سر گذاشت.
پترولر دارای پیکربندی غیر معمولی است که شباهت بسیار زیادی با هواپیماهای سرنشین دار سبک دارد
و در واقع بر اساس گلایدر موتور دار Stemme S-15 توسعه پیدا کرده
و به یک پرنده هدایت پذیر از دور (پهپاد) تبدیل شده است.
طبق اعلام شرکت فرانسوی سِی جم، ورژ های مختلف پترولر (Patroller-R/M) قادر هستند
به مداومت پروازی 20 الی 30 ساعته و حتی بیش از این دست یابند
و ماموریت شناسایی خود را تا ارتفاع 25 هزار پایی و با سرعت ماکزیمم 240 کیلومتر بر ساعت به انجام برساند.
پترولر به سامانه های راداری و الکترواپتیکی و سنسورهای مدرنی مجهز شده است
و قادر است با اتصال به ماهواره ماموریت خود را به خوبی به انجام رساند.
شاهد 129
مهرماه سال 92 مصادف بود با ورود رسمی ایران به عرصه طراحی و ساخت پهپادهای برد بلند.
طراحی و ساخت این نوع پرنده ها با توجه به تکنولوژی های انحصاری، فقط در اختیار چند کشور بود
اما با معرفی پهپاد شناسایی و رزمی شاهد 129 تحول جدیدی در صنعت پهپادی کشور آغاز شد.
پیش از این برد پهپادهای شناسایی ایرانی در بهترین حالت به چند صد کیلومتر می رسید
اما با معرفی این پهپاد نقاطی در فواصل 2000 کیلومتری نیز در دیدرس و تیرس نیروهای مسلح کشورمان قرار گرفت
و چشم بینای 24 ساعته این پهپاد تحرک هر جنبنده ای را تا این فواصل زیر نظر خواهد گرفت.
شاهد 129 توانایی حمل همزمان 8 بمب یا موشک هوشمند سدید، ساخت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را دارد
و برای اهداف ثابت و متحرک طراحی شده است.
دقت در هدف گیری با شعاع عملیاتی 1700 تا 2000 کیلومتر و 24 ساعت مداومت پروازی
با یک بار سوختگیری از ویژگی های این هواپیمای بدون سرنشین رزمی ایرانی است
و هر فرودگاهی می تواند محل نشست و برخاست شاهد 129 باشد.
سقف پروازی این پهپاد در زمان رونمایی، 24 هزار پا اعلام شد
که با ایستگاه های کنترل قابل حمل زمینی در ارتباط بوده
و می تواند با هزینه بسیار پایین عملیات خود را انجام دهد.
این پهپاد قدرت مراقبت از شعاع 200 کیلومتری خود را دارد
و می توان از این پرنده بدون سرنشین در مقابله با اشرار و تروریست‌ها، کشف و شناسایی در مرزهای آبی و خاکی،
مسائل زیست محیطی، نقشه برداری و تهیه عکس های هوایی نیز استفاده کرد.
کاهش مصرف سوخت و بالطبع افزایش مداومت پروازی و نیز افزایش میدان دید
و بُرد عملیاتی از جمله مزایای افزایش سقف پرواز در این پرنده بدون سرنشین است.
موتور شاهد 129 از نوع ملخی فشار دهنده با ملخ سه پره است و در انتهای بدنه قرار شده
که این محل نصب به عملکرد بهینه سامانه الکترواپتیکی مستقر در دماغه کمک میکند.
این موتور میتواند یکی از دو نوع پیستونی یا توربوپراپ باشد.
که با توجه به سقف پرواز حدود 24000 تا 25000 پائی اعلام شده
برای شاهد 129 احتمال وجود موتور پیستونی در نمونههای فعلی تقویت میشود.
اعلام وجود برنامههای افزایش سقف پرواز این هواپیما در نمایشگاه اخیر نیروی هوافضا نیز امری است
که قاعدتاً با بهرهگیری از موتور توربوپراپ مقدور خواهد شد.
سامانه الکترواپتیکی عقاب 6 برای دید در روز و احتمالا سامانه فروسرخ برای دید
در شب و از سامانه مسافتیاب لیزری در این پهپاد بکار گرفته شده است.
یک سامانه تصویربرداری سادهتر نیز در تصاویر منتشر شده قابل تشخیص است
که محل نصب آن زیر بدنه و در محدوده بین دو ارابه فرود اصلی است.
این سامانه ها شاهد 129 را به یک پهپاد شناسایی موفق مبدل ساخته است
که مصداق آن انجام عملیات های شناسایی مختلف علیه مواضع تروریست های حاضر در سوریه
و عراق می باشد که توسط خود آنها منتشر شده است.
از نظر ظاهری شاهد 129 شباهتهایی به هرمس 450 و واچکیپر ساخت انگلیس دارد.
البته ابعاد شاهد بسیار بزرگتر از هرمس بوده و مشخصات عملیاتی آن نیز بسیار برتر است.
پهپاد انگلیسی که خود وامدار طراحی از روی نمونه هرمس است
از لحاظ ابعاد و مشخصات پروازی نزدیکتر به نمونه ایرانی اما باز هم کوچکتر است
زیرا دهانه بال آن 10.5 و طول بدنه آن 6.1 متر، بیشینه جرم آن در حالت برخاست به 450 کیلوگرم رسیده
و تا 150 کیلوگرم محموله حمل میکند. مداومت پروازی آن نیز 20 تا 30 ساعت عنوان شده.
وجود تفاوتهای طراحی فراوان نشان میدهد ضمن مشابهت در کلیات پیکربندی، طراحان ایرانی راه خود را طی کرده‌اند
که مهمترین آن وجود قابلیت رزمی در شاهد 129 است.
در مجموع این پهپاد نشان داده است قابل رقابت با پرنده های هم رده خود می باشد
که این رقابت در آینده با معرفی شاهد 129 با ارتفاع پروازی 60 هزار پایی بسیار قابل توجه خواهد بود.
رونمایی از شاهد 129 جدید با دماغه متفاوت، نشان از برنامه جدی سپاه پاسداران به منظور ارتقا و توسعه سامانه ها ارتباطی آن دارد.
فطرس
برد بلند ترین پهپاد ایرانی فطرس نام دارد، این پهپاد در سال 1392 به طور رسمی معرفی شد.
دو شاخصه مهمی که در این پهپاد قابل توجه است،
برد فراتر از 2000 کیلومتر و شکل ظاهری دماغه آن،
که نشان دهنده قابلیت ارتباطات ماهواره ای است.
قابلیتی که در آینده به صورت جدی در برنامه های فضایی و پهپادی قرار دارد.
این پهپاد راهبردی با سقف پرواز 25000 پا و قابلیت 16 تا 30 ساعت پرواز مداوم قادر است
علاوه بر مأموریت‌های شناسایی و مراقبت با مسلح شدن به موشکهای هوا به سطح
و انواع راکتها، مأموریت‌های رزمی را نیز انجام دهد.
این پهپاد دارای هدایت اتوماتیک و هدایت توسط خلبان زمینی بوده
و سرعت آن 140 تا 250 کیلومتر است. توانایی فیلمبرداری و عکسبرداری هوایی
و ارسال تصاویر به صورت زنده (بیدرنگ یا Real time) و امکان ضبط تصاویر در ایستگاه کنترل زمینی،
توانایی برنامه‌ریزی رفت و برگشت، اجرای مأموریت به صورت رایانهای با اتکا به خلبان خودکار
و سامانههای ناوبری داخلی مانند GPS/INS و ارسال دائم اطلاعات پروازی
از دیگر ویژگی های این پهپاد ساخت وزارت دفاع می باشد.
از دیگر مأموریت‌های قابل واگذاری به فطرس به عنوان یک پهپاد با مداومت پروازی بالا نظارت الکترونیکی
و جاسوسی مخابراتی و سیگنالی است کاری که امروز نمونه‌ای از هواپیمای سی-130هرکولس با نام خفاش
و نمونه‌ای از بوئینگ-707 با نام صدف برای نهاجا انجام میدهند
و با توجه به تهدیدات پیرامونی نیاز به گسترش چنین ناوگانی کاملاً محسوس است.
این هواپیماها با قابلیتهای ویژه خود از دوران جنگ تحمیلی
تا کنون خدمات کلیدی در اجرای موفق مهمترین عملیات‌های هوایی کشور داشتهاند.
همچنین در مأموریت‌های گشت دریایی با سامانههای الکترواپتیکی و حسگرهای دیگر خصوصاً حسگرهای غیرفعال
مانند سامانه ردیابی تغییرات میدان الکترومغناطیسی زمین برای ردیابی زیردریاییها این پهپاد بسیار مفید خواهد بود.
تمامی این ویژگی های احتمالی در کنار قابلیت رزمی بودن این پهپاد، آن را تبدیل به یک پهپاد چند منظوره می نماید.
در واقع فطرس میتواند بیش از یک روز در مسافت صدها کیلومتر دورتر
از مرزهای آبی ایران برای زیرنظر داشتن تردد شناورهای سطحی و زیرسطحی
(نقشی که امروز بر عهده تعداد اندکی هواپیمای P-3F اوریون و ایران-140 دریایی است)
و نیز ارسال هشدار زودهنگام نسبت به آرایش ناوگان دشمن ایفای نقش کرده
و در صورت لزوم دستکم از نظر اطلاعاتی به کمک ناوگروههای نیروی دریایی ارتش در شرق و غرب اقیانوس هند بشتابد.
همچنین با بهره گیری از موتور توربوپراپ قادر خواهد بود که ارتفاع پروازی خود را به بیش از 50 هزار پا افزایش دهد
که این امر در کنار بهره گیری از ارتباط ماهواره ای آن را تبدیل به یک پهپاد راهبردی و قابل رقابت خواهد کرد.
فطرس شباهت ظاهری زیادی با پهپاد اسرائیلی هرون دارد اما مخصات عملکردی آنها متفاوت می باشند.
پس از رونمایی از این پهپاد، کارشناسان نظامی کشورهای صاحب این فناوری،
ایران را در لیست قدرتهای پهپادی دنیا قرار داده اند
که این اتفاق مهم همچون قدرت موشکی کشور، مرهون بیش از دو دهه تلاش مستمر در عرصه می باشد.
